Ας δούμε τα γενικά χαρακτηριστικά του Δήμου Μενεμένης: χρήσιμα στοιχεία για τα προβλήματα και τις προοπτικές...

Η συνένωση του δήμου Αμπελοκήπων με τον δήμο Μενεμένης δημιουργεί μια νέα κατάσταση για τους δημότες και των δύο περιοχών. Με δεδομένα και γνωστά (στους Αμπελοκηπιώτες) προβλήματα του δήμου μας, ας ρίξουμε μια καθαρότερη ματιά για τα ανάλογα προβλήματα του δήμου της Μενεμένης. Πρόκειται για χρήσιμες πληροφορίες που σίγουρα θα πρέπει να μας απασχολήσουν απο σήμερα και στο μέλλον. Μια πρώτη εικόνα έχει ως εξής:

Α. ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ

Η περιοχή του Δήμου Μενεμένης βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, συγκεντρώνοντας στην έκτασή της αστικές αλλά και περιαστικές λειτουργίες του Π.Σ.Θ. Η συνολική επιφάνεια είναι 424,73 Ha.

Καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη του Δήμου αποτέλεσε και αποτελεί η διέλευση από την περιοχή των κύριων οδικών & σιδηροδρομικών αξόνων εισόδου στην πόλη. Έτσι, περιορισμένο μόνον τμήμα έχει αναπτυχθεί οικιστικά ενώ πολλές βιομηχανικές & εμπορικές εξυπηρετήσεις, βρίσκονται χωροθετημένες σε εγγύτητα με τους μεταφορικούς άξονες και με τη θάλασσα. Η απουσία χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, τουλάχιστον μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, επέτεινε την σύγχυση χρήσεων & δραστηριοτήτων και στο Δήμο Μενεμένης.

Η παραπάνω συγκέντρωση οδικών & σιδηροδρομικών αξόνων αποτελεί και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Δήμου Μενεμένης ως προς τους υπόλοιπους δυτικούς Δήμους. Στην ουσία, στην έκταση του Δήμου συγκεντρώνεται μικρό μόνο τμήμα των δυτικών αστικών περιοχών κατοικίας του Π.Σ.Θ. Αντίθετα συγκεντρώνεται μεγάλο μέρος των εμπορικών & αποθηκευτικών δραστηριοτήτων εξυπηρέτησης του Π.Σ.Θ. λόγω, ακριβώς των οδικών & σιδηροδρομικών διευκολύνσεων και της στρατηγικής θέσης του Δήμου στην ευρύτερη περιοχή.

Συνολικά, η συγκέντρωση αυτή συνεπάγεται:
α. Την ύπαρξη μικρών επιπλέον περιθωρίων για αστική (οικιστική) ανάπτυξη
β. Την ασυμβατότητα χρήσεων & δραστηριοτήτων τόσο στις κυρίως οικιστικές ζώνες όσο και στις ζώνες οικονομικής δραστηριότητας
γ. Την ικανότητα προσέλκυσης οικονομικών εγκαταστάσεων (παραγωγικών & εμπορικών), μικρής και μεγάλης κλίμακας
δ. Την ασυνέχεια του αστικού (οικιστικού) ιστού και τη δυσκολία επικοινωνίας των διαφόρων περιοχών κατοικίας μεταξύ τους
ε. Τη δημιουργία προϋποθέσεων για τη χωροθέτηση λειτουργιών και εγκαταστάσεων σε επίπεδο ΠΣΘ .

Η πρόσφατη ( και συνεχιζόμενη) πρακτική πολεοδομικού σχεδιασμού (Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης), είχε αποτελέσματα μόνον ως προς την οριοθέτηση και πολεοδομική οργάνωση των περιοχών κατοικίας.Απουσιάζει όμως ο γενικότερος σχεδιασμός των βασικών λειτουργιών για την ανάπτυξη του Π.Σ.Θ., γεγονός που έχει δυσμενείς συνέπειες στην ανάπτυξη της ευρύτερης, μη οικιστικής, περιοχής του Δήμου. Ο σχεδιασμός αυτός, αν και επιχειρήθηκε αρχικά, συνάντησε στην πορεία ανυπέρβλητες δυσκολίες και έως σήμερα έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί υπέρ των περιπτωσιακών επιλογών και αποφάσεων. Τα θεσμικά όργανα για τον πολεοδομικό σχεδιασμό και τον συντονισμό των φορέων του πολεοδομικού συγκροτήματος πρέπει να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Κατά συνέπεια, ζωτικά ζητήματα σχεδιασμού για το σύνολο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος, που αφορούν άμεσα την περιοχή της Μενεμένης, παραμένουν σήμερα άλυτα: οι οδικές & σιδηροδρομικές συνδέσεις με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, η χωροθέτηση του εμπορικού σιδηροδρομικού σταθμού και των εξυπηρετήσεων του επιβατικού σταθμού, η χωροθέτηση της κρεαταγοράς, η τύχη των εγκαταστάσεων πετρελαιοειδών & η ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, τα πρακτορεία ΚΤΕΛ , τα ΚΤΕΟ κλπ.

Με βάση τα παραπάνω, σαν αστικός Δήμος, ο Δήμος Μενεμένης αντιμετωπίζει:
α. Την περιχαράκωση της, ούτως ή άλλως περιορισμένης, οικιστικής του περιοχής
β. Τις σοβαρότατες δυσκολίες οργάνωσης και ενοποίησης των οικιστικών του περιοχών, που συμβαδίζουν με την ανυπαρξία κεντρικών λειτουργιών του Δήμου
γ. Την υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος και των συνθηκών ζωής των κατοίκων
δ. Τα προβλήματα ενσωμάτωσης των περιθωριακών κοινωνικών ομάδων και των υποβαθμισμένων περιοχών ε. Την πλήρη αδυναμία ελέγχου των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στο έδαφος του Δήμου και που στην ουσία αφορούν την εξυπηρέτηση της μητροπολιτικής περιοχής του Π.Σ.Θ.

Β. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ - ΣΤΟΧΟΙ – ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ

Οι συνολικές αναπτυξιακές επιδιώξεις καθορίζονται τόσο από το Τοπικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα όσο και από τον πολεοδομικό σχεδιασμό σε όλα τα επίπεδα.
Συνοπτικά οι μεσομακροπρόθεσμοι στόχοι του Δήμου συνοψίζονται :

α. στην αύξηση της πληθυσμιακής δυναμικότητας και την επέκταση – οριοθέτηση περιοχών οικιστικής ανάπτυξης.
β. στην αναβάθμιση του αστικού χώρου και την ενίσχυση των λειτουργιών εξυπηρέτησης του αστικού πληθυσμού.
γ. στην εξασφάλιση ενιαίου και λειτουργικού αστικού χώρου
δ. στην αντιμετώπιση και τον έλεγχο των προβλημάτων ρύπανσης του φυσικού περιβάλλοντος και
ε. την ενίσχυση των οικονομικών και οργανωτικών δυνατοτήτων του Δήμου.

Στο επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού έχουν προκριθεί και εξειδικεύονται ορισμένοι στόχοι όπως :

• Η τροποποίηση των χρήσεων γης τόσο στο εσωτερικό των οικισμών όσο και στην ευρύτερη περιοχή
• Ο έλεγχος των συντελεστών δόμησης και πυκνοτήτων με βάση τις προτεινόμενες χρήσεις γης
• Ο καθορισμός νέων οικιστικών περιοχών με επιδιωκόμενο στόχο την αύξηση του πληθυσμού στο Δήμο.
• Ο επανακαθορισμός των αναγκών σε κοινωνική υποδομή και η εξειδίκευση ρυθμίσεων για χρήση πολεοδομικών μηχανισμών που συναρθρώνουν την πρόταση μας για την τροποποίηση του ΓΠΣ, όπως σήμερα ισχύει από το έτος 1995.